Na Bliskom istoku i u Aziji smatra se umjetnošću ravnoj slikarstvu ili vajarstvu. U Kini ovu vještinu zovu shufa, a u Japanu shodo. U islamskom svijetu, cvjetala je od Andaluzije do Persije i do današnjeg dana je vještina khatt ul-yad najcjenjeniji vid umjetnosti. U Evropi se, od sredine 15. vijeka i pojave štamparije, pravi jasna razlika između rukopisa i znatno kompleksnijeg oblika pisanja – kaligrafije, tog “cvijeta ljudske duše” koji ostaje na pergamentu, papirusu ili papiru.

Ime joj, upućuje nas enciklopedija Britannica, potiče od grčkih riječi kalos (lijepo) i graphein (pisati).

U engleskom jeziku, riječ kaligrafija prvi put je zabilježena 1613. godine. Prvi oblici te vještine potiču iz daleke prošlosti: četiri hiljade godina prije naše ere.

Riječ je o kineskom rezbarenju znakova na kostima ili kornjačinom oklopu. Od 5. vijeka prije naše ere javljaju se aramejski zapisi načinjeni pisaljkom koja je na vrhu zasječena kako bi pisar dobio tanje i deblje linije. Arapski kaligrafi od 7. vijeka olovkama od trske (qalam) povlače majstorske poteze. YAKUT MUSTASIMI, znameniti kaligraf iz 13. vijeka, govorio je da su za savršeno pisanje neophodni “znanje, vježba i čista duša”. Osmanski vješti pisari donose tugru, specifičnu stilizovanu oznaku zasnovanu na imenu vladajućeg sultana.

U Evropi se različiti stilovi ispisivanja crkvenih knjiga razvijaju od udaljenih samostana Irske do Italije, a humanisti u Firenci prepisuju antičke tekstove. Pojava štampe pisare je oslobodila stroge prepisivačke dužnosti i dala im slobodu. Italijanski majstori BARTOLOMEO SANVITO i PIERANTONIO SALLADO stvaraju djela neprevaziđene ljepote.

Prva antologija kaligrafije objavljena je u Amsterdamu 1594. godine, pod nazivom Theatrum Artis Scribendi (Prikaz umjetnosti pisanja). Međunarodnu slavu stiču i “umjetnice pisanja”, u prvom redu JACOMINA HONDIUS i MARIE PRESOT. Sa razvojem alatki za pisanje, tokom 17. i 18. vijeka evoluira i kaligrafija.

U 19. vijeku, kaligrafija postaje svojevrsni otpor industrijalizaciji pa umjetnici iznova proučavaju srednjovjekovne i renesansne tehnike i materijale. Britanski kaligraf EDWARD JOHNSTON početkom 20. vijeka objavljuje knjigu “Writing & Illuminating, & Lettering” koja će u narednim decenijama potaknuti čitav niz novih majstora.

Ni u eri kompjutera, ljudi ne odustaju od pera, mastila i papira. Otud i u 21. vijeku ova muzika za oči doživljava novi procvat. U Moskvi će u septembru 2021, po sedmi put biti održana međunarodna izložba kaligrafije na kojoj se očekuje do sada najveći broj umjetnika.